“De gezondheid en het welzijn langdurig bewaken en verbeteren”
Dr. Hille Fieten, coördinator ExpertiseCentrum Genetica Diergeneeskunde
Gezonde huisdieren
met PETscan
Door selectie op uiterlijke kenmerken en overmatige inteelt komen erfelijke aandoeningen bij honden en katten steeds vaker voor. Hierdoor kampen veel huisdieren met serieuze gezondheidsproblemen. Ook gedragsproblemen zijn een bedreiging van het welzijn van onze huisdieren. Ten slotte zorgen infectieziekten en zoönosen in toenemende mate voor een aantasting van dierenwelzijn.
Hoewel bekend is dat deze problematiek speelt bij huisdieren in Nederland, is er gebrek aan inzicht in de ernst en de omvang ervan. Deze kennis is hard nodig om ervoor te zorgen dat huisdieren op korte en lange termijn gezond blijven.
PETscan is een diagnoseregistratiesysteem dat is gelinkt aan de software die dierenartsen in de praktijk gebruiken. Als dierenartspraktijken zich aanmelden bij PETscan, kunnen zij bij elk consult anoniem aangeven welke diagnose ze bij het onderzochte dier hebben gesteld. Deze informatie komt vervolgens in de database van het Expertiscentrum Genetica Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht.
Dr. Hille Fieten, coördinator van het ExpertiseCentrum, legt uit wat het belang is van PETscan voor huisdieren in Nederland. “PETscan moet als monitoringstool gaan functioneren voor de gezondheid en het welzijn van gezelschapsdieren. Dit zou betekenen dat er altijd actuele cijfers zijn over het voorkomen van aandoeningen, waarmee nieuw opkomende problemen vroeg gesignaleerd kunnen worden, fokbeleid kan worden onderbouwd, en na enkele jaren ook weer kan worden geëvalueerd met behulp van gegevens uit PETscan. Daarnaast kan PETscan worden ingezet om te bepalen welke onderzoeken prioriteit moeten krijgen. Ook kan het helpen bij het vroeg identificeren van ziekte-uitbraken en helpen bij het in kaart brengen van problematisch en agressief gedrag.”
Met PETscan is dus een onmisbaar instrument ontwikkeld om de diergeneeskunde in staat te stellen gezondheids- en welzijnsproblemen te kwantificeren, en op basis daarvan beleid te ontwikkelen om de geconstateerde problemen te bestrijden.
Nu steeds meer dierenartspraktijken en dierenziekenhuizen PETscan gebruiken, neemt het volume van de beschikbare data toe. “Sinds de uitrol onder dierenartsen in Nederland is het mogelijk om de belangrijkste problemen die zorgen voor de aantasting van de gezondheid en het welzijn van Nederlandse gezelschapsdieren via eerstelijns dierenartsen te registreren. We hebben het dan over schadelijke raskenmerken en erfelijke ziekten, ongewenst gedrag, infectieziekten en zoönosen. Zodra er genoeg data aanwezig is, kan er door een nieuw ontwikkeld script snel een analyse worden gedaan en een publicatie of rapport worden gegenereerd”, legt dr. Hille Fieten uit.
Het systeem wordt ook inhoudelijk doorontwikkeld en uitgebreid, zoals met een nieuwe functionaliteit om diagnoses van verschillende groepen dieren vast te leggen. Denk aan hulp- en assistentiehonden of honden geïmporteerd uit het buitenland. Met de invoer van deze data wordt het mogelijk om voor specifieke diergroepen analyses uit te voeren. In de volgende fase ligt de focus op de terugkoppeling van advies en beleid aan alle relevante partijen.
Else den Boer, onderzoeker bij het ExpertiseCentrum Genetica Diergeneeskunde: “Op dit moment treffen we de eerste voorbereidingen om advies en beleid uit te brengen omtrent het uitbreken van infectieuze ziektes en het tegenhouden en verder verspreiden daarvan.
De mogelijkheden hiervoor verkennen we samen met de afdeling Infectieziekten en Immunologie van de faculteit Diergeneeskunde. Zij krijgen inzicht in de data uit PETscan en kunnen die meenemen in rapportages over infectieziekten. Verder willen we op langere termijn toe naar het voorkomen van schadelijke erfelijke aandoeningen en ziektes. Ook het terugkoppelen van informatie, advies en beleid aan dierhouders, dierenartsen, organisaties, en overheidsinstanties is een belangrijk onderdeel van PETscan. Dierenartsen, fokkers en fokkerij-organisaties vragen ons regelmatig om specifieke adviezen. In 2021 was het mogelijk om de eerste algemene rapportage uit PETscan op te leveren. Dierenartsen kunnen dankzij de geautomatiseerde data-analyse overigens ook zelf een rapport uitdraaien van de door henzelf ingevoerde data in PETscan.”
Hille Fieten is overtuigd van de maatschappelijke impact van PETscan. “Het draagvlak voor het programma groeit en er is vanuit verschillende kanten grote vraag naar data vanuit PETscan. Hiermee geniet PETscan steeds meer bekendheid en belanghebbenden zien de meerwaarde van de informatie die in PETscan wordt getoond. Ook de informatie uit de epidemiologische data-analyse voorziet in een behoefte. We blijven de software doorontwikkelen en uitbreiden om met PETscan de gezondheid en het welzijn van gezelschapsdieren langdurig te kunnen bewaken en verbeteren.”
PETscan is mogelijk gemaakt dankzij de steun van Royal Canin, de Nederlandse Databank Gezelschapsdieren, Stichting Dierenziekenhuis Maria Naundorf van Gorkum, Stichting Stichting Abri voor Dieren en AniCura en vele dierenliefhebbers en donateurs. Samen zorgen we ervoor dat huisdieren op korte én lange termijn gezond blijven.
